Black Friday yani Kara Cuma olarak bildiÄŸimiz gün Amerika’da Şükran Günü‘nün ardından gelen ilk Cuma gününe verilen isimdir.
Black Friday, 1932 yılından günümüze kadar Noel alışveriş sezonunun başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Mağazalar çok erken saatte açılır ve geç kapanırlar, ve beklenmedik derecede indirimli satış yaparlar.
Black Friday, bir resmi tatil olarak kutlanmamaktadır. Kanada ve İngiltere başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde de Black Friday günü vardır ve Amazon gibi internet üzerinden iş yapan farklı şirketler de indirimli satış yaparlar.
Özellikle günümüzde internet alışverişinin yaygın olarak kullanmasından dolayı neredeyse her ülkede kutlanmaktadır.
Bu alışveriÅŸ gününe tarihte ilk kez 1961 senesinde gazetelerde Black Friday olarak bahsedilmiÅŸtir. O günde, Philadelphia’da, alışveriÅŸ nedeniyle meydana gelen yoÄŸun trafik ve zorluklar sebebiyle bu isim verilmiÅŸtir. Son dönemlerde, bu gün, hem insanlar hem de maÄŸazalar için olumlu biçimde karşılanmaktadır. Walmart gibi ünlü maÄŸazalar her sene, kapılarını müşterilerine daha erken açmaktadırlar, ve işçilerin mesaisi daha yoÄŸun geçmektedir.
Ülkemizde Black Friday (Kara Cuma)Â
Ülkemizde Black Friday (Kara Cuma), uygulanış ÅŸeklinden çok kullanılan isimden dolayı büyük tepkiler görmüştür. İslam dininde Cuma gününün mübarek olmasından dolayı bu gün için kullanılan “kara” kelimesi uygunsuz ve yersiz olarak kabul edilmektedir. İnternetin yaygın kullanımıyla birlikte internet üzerinden satış yapmayan sitelerde bu akıma katılmış ve her ülkede olduÄŸu gibi Türkiye’de de uygulanmaya baÅŸlanmıştır.
Bu akımın yaygın olarak uygulanmaya başlandığı dönemlerde Black Friday ve Kara Cuma isimleri kullanılmıştır. Bundan dolayı halkın büyük kesimi kullanılan bu isimlerden rahatsız olduğunu dile getirmiş kampanyalar başlatmıştır. Vatandaşın tepki göstermesi gibi birçok ünlü isimde bu ismin kullanılmasına tepki göstermiştir.
Bundan dolayı bazı büyük firmalar farklı isimler kullanmış bazı yerel iÅŸletmeler ise “Onların Kara Cuması varsa bizim Beyaz Cumamız var” diyerek kendilerine farklı bir isim seçmiÅŸlerdir.
Ülkemizde daha çok “Efsane Cuma” ismi kullanımı tercih görmüştür. Bununla birlikte Beyaz Cuma, Åžahane Cuma, Hayırlı Cuma, Bereketli Cuma, Çılgın Cuma, Mübarek Cuma gibi farklı alternatif isimler kullanılmaktadır.
Åžiddet
Son dönemlerde, mağazalarda, Black Friday gününde, aşırı yoğunluk yaşanmasından dolayı kaza oranında da artış yaşanmıştır. Örneğin, alışverişte kullanılan arabalar müşterilere veya çalışanlara çarparak, yaralanmalarına neden olmaktadır.
- 2006 yılında, ABD’nin Columbus, Ohio kentinde ki asi Wal-Mart müşterileri, kapılar açılır açılmaz içeri taşıp, çalışanların mallara çarpıp, yaralanmalara nedenolmuÅŸlardı.
- 2008’de ise, ABD’nin Valley Stream, New York kentinde ki sabah 5’deki açılışını bekleyen müşteriler, kapılar açılır açılmaz içeri girip, hem kapıyı kırdılar, hem de 34 yaşındaki bir çalışanı ezip, ölümüne neden oldular. Müşterilerin bu çalışanın başına gelen üzücü olaydan hiç suçlu hissetmedikleri gözlemlenmiÅŸtir.
- 2010 yılında, Buffalo, New York’ta da Target maÄŸazasında benzer bir olay olmuÅŸtur. Bazı müşteriler, uzun kuyruklara aradan girmeye kalkışıp, baÅŸka müşterileri tehdit etmiÅŸlerdir.
- 2010 yılında, ABD’nin Madison, Wisconsin kentinde ki bir kadın, Toys ‘R’ Us maÄŸazasında kuyruklara aradan girip itiraz edenleri vurmakla tehdit ettiÄŸi için tutuklandı.
- 2012’de ise, ABD’nin Tallahassee, Florida ÅŸehrinde, Wal-Mart’ın park yerinde, iki kiÅŸi park etme meselesinden dolayı vuruldu.