Bilgi Yağmuru Bildiklerinizin Doğrusunu Öğrenin..!
Benzer Yazılar
Rozet Bulutsusu, Samanyolu bölgesinde Tekboynuz takımyıldızı iç kısmında yer alan dev moleküler bulutun bir ucunun kenarında bulunan, büyük ve yuvarlak bir H II bölgesi. Açık yıldız kümesi NGC 2244, bulutsu ile yakından alakalıdır, kümenin yıldızları bulutsunun maddesinden oluşmuştur.
Küme ve bulutsu, gezegenimizden ortalama olarak 5.200 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır ve çapı ortalama 130 ışık yılı olarak belirlenmiştir. Genç yıldızlardan yayılan radyasyon, bulutsudaki atomları uyarır ve gördüğümüz salma bulutsunun radyasyon yaymasına sebebiyet verir. Bulutsunun kütlesi ortalama olarak 10,000 Güneş kütlesi olarak hesaplanır.
Bulutsunun Parçaları
Bulutsunun tam anlamda hangi alanı temsil ettiğini anlayabilmek çok zor olsa da, NGC Kataloğu’nda yer alan bilgide Rozet Bulutsusu etrafında dört bulutsu liste şeklinde verilmiştir. Listelenen bulutsuların tamamı, astronomların burada sadece tek bir bulutsu olduğunu anlamalarından önce, 18. ve 19. yüzyıllarda, görsel olarak keşfedilmiştir. Örneğin NGC 2239, 12 Tekboynuz yıldızı ile alakalı gibi gözükmektedir.
NGC 2237
Genel olarak bütün bulutsuyu göstermek amacıyla kullanılmaktadır. Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok güzel ve çok büyüktür.
NGC 2238
Bulutsunun bir parçasıdır ve Albert Marth tarafından keşfedilmiştir.
NGC 2239
John Herschel tarafından keşfedilmiştir.
NGC 2246
Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok soluk, düzensiz halkalı ve çok zor bir parçadır.
Rozet Bulutsusu ile Bağlantılı Yıldız Kümeleri
Rozet Bulutsusu ile alakalı bir durum olduğu kesin olan tek yıldız kümesi, bulutsunun merkez kısmında bulunan NGC 2244’tür. NGC 2186 da bu listede kendisine yer bulmuştur, çünkü Rozet Bulutsusu’ndan 5 derece (ve 400 ışıkyılı) uzak konumda bulunmasına rağmen, bizden de aynı uzaklıkta yer almaktadır. Bulutsunun kuzeybatısında bulunan NGC 2252, uzaklığı bilinmemesine rağmen bulutsunun bir parçası olabilir.
NGC 2186
Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi
NGC 2244
Bulutsu ile bağlantılı açık yıldız kümesi (keşif John Flamsteed 1690)
NGC 2252
Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi
Rozet Bulutsusu gözlemi
Bulutsuyu görsel anlamda görebilmek ufak teleskoplar ve dürbünle imkansıza yakın olsa da, yıldız kümesi kolayca görülebilir. Gözlem yapabilmek için karanlık bir yer olması gereklidir. Rozet Bulutsusu’nu resim çekerek kayıt altına almak daha kolaydır ve görsel olarak görmenin imkansız olduğu kırmızı rengi kaydetmenin tek yoludur.
Sıcak gaz
Chandra X-ışını teleskobu yardımıyla Rozet Bulutsusu’nu inceleme altına alan astronomlar, büyük kütleli yıldızların rüzgarlarının çarpışması sonucunda ısınan, şuana kadar zannedildiğinden binlerce kez daha enerjik bir gaz ortamının varlığını tespit ettiler. X-ışınları yayan, birkaç milyon derece sıcaklığında bulunan bu gazın Samanyolu’nun yıldızlararası ortamındaki enerji ve elementlerin kaynağı sorununa ışık tutması amaçlanmaktadır. Chandra, son derece hassas gelişkin CCD Görüntüleme Spektrometresi (ACIS) ismi verilen aygıtını Rozet Moleküler Bulutu isimli yıldız “doğumevine” çevirmiş. Ortalama olarak 100 ışık yılı çaplı bu bulutta X-ışını yayan yüzlerce genç yıldız barınıyor.
Rozet bulutsusu, bu moleküler bulutun H II bölgesi şeklinde isimlendirilen bir köşesinde bulunmaktadır. H II bölgesi şeklinde ifade edilmesinin sebebi, bu bölgede bulunan hidrojen gazı içindeki atomların yakınında ki yıldızlardan gelen şiddetli morötesi ışınımın tesiriyle elektronlarını yitirmiş olmaları. Chandra, ilk defa Rozet Bulutsusu’nun merkez kısmında bulunan 6 milyon derece sıcaklıkta gaz saptamış bulunuyor. Bu gazı ısıtan, bulutsunun merkez kısmında yer alan O ve B sınıfından dev kütleli genç mavi yıldızlar. Bunlar görece daha küçük kütleli 300 kadar yıldızdan oluşan bir “OB Topluluğunun” kralları. Bunlardan çıkan şiddetli rüzgarlar (uzaya savrulan elektrik yüklü parçacıklar) daha soğuk gaza çarpınca şok dalgaları oluşturarak gazı olağanüstü sıcaklıklara kadar ısıtıyor.
Sıcak Gazı Saptama Yöntemi
Chandra’nın seyrelmiş sıcak gazı tespit ederken kullandığı yöntem şu şekildedir; teleskop, gerek Rozet Bulutsusu içinde, gerekse de moleküler bulut içinde yer alan yüzlerce X-ışın kaynağı yıldızı görüntülemiş. Daha sonra bu nokta Kaynakça bilgisayar aracılığıyla fondan silinince, geriye ışıma yapan seyrelmiş gaz kalmış. Araştırmacılara göre bu gaz süpernova patlamalarıyla ısıtılmış da olamaz. Çünkü bulutsunun yaşı büyük kütleli yıldızların bile ömürlerini tamamlayacağı yaştan çok daha genç. Bu durumda bölgeyi ve Samanyolu’nda ışıma yapan başka bölgeleri aydınlatan gizemli enerji kaynağı olarak geriye yalnızca O ve B yıldızlarının güçlü rüzgarlarıyla yarattığı şok kalıyor.
Kaynaklar:
-Rosette Nebula (SEDS)
-Chandra Observatory study of the Rosette Nebula
-NOAO; “Fitful Young Star Sputters to Maturity in the Rosette Nebula”
-NightSkyInfo.com – Rosette Nebula
-Astronomy Picture of the Day
-Slooh Videocast on Rosette Nebula
-Rosette Nebula from the Netherlands
-Wikipedia
By Kaynuka
